Wymogi formalne, czyli jak nie wpaść w pułapkę procesową

Nowelizacja stawia przed stronami oraz profesjonalnymi pełnomocnikami nowe wymagania, jeśli chodzi o wymogi formalne pism procesowych. Brak uwzględnienia tych dodatkowych wymogów będzie zapewne przyczyną wielu zwrotów pism lub bezskuteczności szeregu czynności procesowych. Nie trzeba wspominać przy tym, iż brak zachowania wymogów formalnych pisma jest zazwyczaj automatycznie kwalifikowane jako brak należytej staranności pełnomocnika.

Zmiany wynikające z nowelizacji dotyczą:

1. ogólnych wymogów formułowania pism – wszystkich pism przygotowawczych i w szczególności tych, które dotyczą pozwu oraz pism przygotowawczych,

2. wymogów formułowania pism wymaganych wyłącznie w postępowaniu gospodarczym,

3. nowych zasad doręczania pozwu oraz odpisów pism procesowych pomiędzy fachowymi pełnomocnikami,

4. skutków niezachowania wymogów formalnych pism.

"SPORY PO NOWEMU"
Zapraszamy na praktyczne szkolenie dotyczące nowelizacji KPC w 2019 roku,
29 sierpnia, w Warszawie.

Zarejestruj się

Nowe zasady dotyczące wszystkich pism procesowych

W tym zakresie istotne zmiany dotyczą:

1. wymogu wskazania w każdym piśmie procesowym faktów, na których strona opiera swój wniosek lub oświadczenie, oraz wskazanie dowodu na wykazanie każdego z tych faktów,

Konieczne będzie zatem skrupulatne wskazywanie, iż jeśli strona powołuje w uzasadnieniu pozwu fakt złożenia oświadczenia o odstąpieniu od umowy, to na wykazanie tego faktu przywołuje od razu w treści uzasadnienia pozwu dowód w postaci dokumentu oświadczenia o odstąpieniu i dokumentu – dowodu odebrania tego oświadczenia przez drugą stronę.

2. obowiązku dołączenia do pisma procesowego załączników wymienionych w tym piśmie (do tej pory wymogiem formalnym było jedynie wymienienie załączników),

Nowe zasady dotyczące pozwu i pism przygotowawczych

Z kolei, jeśli chodzi o wymogi formalne dotyczące takich pism, dochodzi jeszcze wymóg w postaci konieczności:

1. w przypadku wniosku w pozwie o zażądanie na rozprawę dowodów znajdujących się w sądach, urzędach lub u osób trzecich – uprawdopodobnienia, że strona sama uzyskać ich nie może (np.: w drodze wniosku o dostęp do informacji publicznej),

2. (w piśmie przygotowawczym) zwięzłego podania stanu sprawy, z wyszczególnieniem które fakty przyznaje, a którym zaprzecza,

Ten wymóg należy odczytywać łącznie z dwoma nowymi obowiązkami procesowymi dotyczącymi przebiegu rozprawy:

1. obowiązkiem złożenia oświadczenia co do twierdzeń strony przeciwnej dotyczących faktów, oraz

2. obowiązkiem wyszczególnienia faktów, którym strona zaprzecza.

Tym samym nie będzie już dopuszczalne użycie w piśmie procesowym formułki „Strona zaprzecza wszystkim faktom, poza tymi, które wprost przyznaje”.

3. obowiązku wypowiedzenia się co do twierdzeń i dowodów zgłoszonych przez stronę przeciwną,

4. Wskazanie podstaw prawnych swoich żądań lub wniosków-w piśmie przygotowawczym wnoszonym przez stronę zastępowaną przez adwokata, radcę prawnego, rzecznika patentowego lub Prokuratorię Generalną Rzeczypospolitej Polskiej, którą przewodniczący zobowiązał do wskazania w piśmie przygotowawczym także podstaw prawnych jej żądań i wniosków.

Dodatkowe wymogi w postępowaniu gospodarczym

Nowelizacja wprowadziła dodatkowe wymogi, jeśli chodzi o pisma procesowe w postępowaniu gospodarczym

1. pozew powinien zawierać również wskazanie adresu poczty elektronicznej powoda albo oświadczenie powoda, że nie posiada takiego adresu,

2. pierwsze pismo procesowe pozwanego wniesione po doręczeniu odpisu pozwu powinno zawierać również wskazanie adresu poczty elektronicznej albo oświadczenie pozwanego, że nie posiada takiego adresu.

Niespełnienie powyższych wymogów uznaje się za brak formalny pisma uniemożliwiający nadanie mu prawidłowego biegu.

Nowe zasady doręczenia pozwu oraz doręczeń pomiędzy kwalifikowanymi pełnomocnikami

Warto przy tym pamiętać, iż nowelizacja zmienia zasady doręczenia pozwu podmiotom nie podlegającym wpisowi do rejestru sądowego (i nie objętych rygorami fikcji doręczenia zastępczego) – w takim wypadku sąd zawiadamia powoda o braku możliwości doręczenia pisma oraz zobowiązuje go do doręczenia pozwanemu przesłanego pisma za pośrednictwem komornika (częściowo nie dotyczy to EPU, gdzie punktem odniesienia jest adres z rejestru PESEL).

Powód w terminie dwóch miesięcy od dnia doręczenia zobowiązania musi:

1. 1. 1. przekazać sądowi potwierdzenie doręczenia pisma pozwanemu przez komornika;

albo

1. 1. 2. zwrócić pismo i przekazać sądowi aktualny adres pozwanego;

albo

1. 1. 3. zwrócić pismo i przekazać sądowi dowód, że pozwany przebywa pod adresem wskazanym w pozwie.

Po bezskutecznym upływie tego terminu postępowanie zostaje zawieszone.

Dodatkowo, w kwestiach dotyczących doręczenia pomiędzy fachowymi pełnomocnikami, wprowadzono możliwość doręczania przez nich sobie nawzajem pism procesowych drogą elektroniczną. Jednakże ograniczona ona została wyłącznie do konkretnej, toczącej się sprawy. W tej sytuacji pełnomocnicy są zobowiązani do podania do wiadomości sądu danych adresowych używanych w danej sprawie. Oświadczenie to nie może być zawarte z zastrzeżeniem warunku ani terminu. Odstąpienie od tego sposobu doręczania pism możliwe jest poprzez zarządzenie sądu na zgodny wniosek stron.

Jakie są skutki braku zachowania wymogów formalnych

Zgodnie z nowelizacją, jeżeli pismo procesowe wniesione przez adwokata, radcę prawnego, rzecznika patentowego lub Prokuratorię Generalną Rzeczypospolitej Polskiej nie może otrzymać prawidłowego biegu wskutek niezachowania warunków formalnych, przewodniczący zwraca pismo stronie bez wezwania do jego poprawienia lub uzupełnienia. W zarządzeniu o zwrocie pisma wskazuje się braki, które stanowią podstawę zwrotu.

W terminie tygodnia od dnia doręczenia zarządzenia o zwrocie pisma, strona może je wnieść ponownie. Jeżeli pismo to nie jest dotknięte brakami, wywołuje skutek od daty pierwotnego wniesienia. Skutek ten nie następuje w przypadku kolejnego zwrotu pisma, chyba że zwrot nastąpił na skutek braków uprzednio niewskazanych.

Przemysław Wierzbicki
Adwokat, Partner, Doradca restrukturyzacyjny
Członek IBA, INSOL Europe, Stowarzyszenia Praktyków Restrukturyzacji oraz Honorowy Przewodniczący Sekcji Prawa Upadłościowego i Restrukturyzacyjnego przez ORA Warszawa