Pełnomocniku, czy powinieneś zacząć się martwić?

Pełnomocniku, czy powinieneś zacząć się martwić? Kilka słów o przywróceniu odrębnego postępowania gospodarczego.

Od 2012 r. sprawy gospodarcze były rozpoznawane w trybie zwykłym. Praktyka pokazała jednak konieczność przywrócenia odrębnego postępowania gospodarczego, które wkrótce znów znajdzie się w polskim porządku prawnym dzięki nowelizacji Kodeksu Postępowania Cywilnego z dnia 4 lipca 2019 r.

Przewidziane zostały różne obostrzenia, które z jednej strony mają na celu usprawnienie pracy sądów, a z drugiej mogą stanowić pułapkę dla pełnomocnika.

"SPORY PO NOWEMU"
Zapraszamy na praktyczne szkolenie dotyczące nowelizacji KPC w 2019 roku,
29 sierpnia, w Warszawie.

 

Zarejestruj się

 

1. Dodatkowy bat na przedsiębiorcę: rozszerzenie katalogu spraw gospodarczych

Wraz z wejściem nowych przepisów, najważniejszą zmianą będzie rozszerzenie katalogu spraw uznawanych za gospodarcze. Zostaną włączone sprawy z umów o roboty budowlane oraz te ze związanych z procesem budowlanym umów służących wykonaniu robót budowlanych, z umów leasingu oraz sprawy przeciwko osobom odpowiadającym za dług przedsiębiorcy solidarnie lub subsydiarnie, z mocy prawa lub czynności prawnej. Zatem, dlaczego wdrażane zmiany zostały uznane za konieczne?

Ustawodawca założył, że powyższe sprawy powinny być rozpatrywane przez sąd gospodarczy z dwóch przyczyn. Po pierwsze, stronami tego typu sporów będą najczęściej przedsiębiorcy. Po drugie, nawet jeżeli takie spory nie będą toczyć się między przedsiębiorcami, to i tak będą wiązać się z prowadzeniem działalności gospodarczej. Ustawodawca założył, że od powyższych kategorii podmiotów należy oczekiwać profesjonalizmu, dlatego możliwe jest nałożenie na nich pewnych dodatkowych obowiązków i obostrzeń.

Problem powstaje, kiedy w sprawę zaangażowany będzie jednoosobowy przedsiębiorca lub, co gorsza, nie-przedsiębiorca. W takiej sytuacji istnieje możliwość ucieczki od surowych przepisów rządzących postępowaniem gospodarczym, jednak wymaga to szybkiego działania. W praktyce dla pełnomocników oznacza to konieczność złożenia wniosku do sądu o rozpoznanie sprawy w trybie zwykłym już w pozwie lub odpowiedzi na pozew. Takie żądanie będzie wiążące dla sądu, ale nie spowoduje przekazania sprawy innemu organowi. Spór zostanie rozstrzygnięty przez sąd gospodarczy, jednak z pominięciem przepisów o postępowaniu gospodarczym.

Kompleksowe zestawienie zmian w katalogu spraw uznawanych za gospodarcze przedstawia poniższa tabela.

Sprawy gospodarcze

Stan dotychczasowy (do 6 listopada 2019 r.)

Stan po nowelizacji (od 7 listopada 2019 r.)

W obecnym katalogu znajdują się sprawy:

  • ze stosunków gospodarczych, nawet jeśli któraś ze stron zaprzestała prowadzenia działalności gospodarczej,
  • ze stosunku spółki oraz dotyczące odpowiedzialności odszkodowawczej wobec spółki i jej wierzycieli,
  • przeciwko przedsiębiorcom w związku z naruszaniem przez nich środowiska,
  • między organami przedsiębiorstwa państwowego albo między przedsiębiorstwem państwowym lub jego organami a jego organem założycielskim lub sprawującym nadzór,
  • z zakresu prawa upadłościowego i restrukturyzacyjnego,
  • o nadanie klauzuli wykonalności orzeczeniu sądu gospodarczego lub ugodzie oraz innemu tytułowi egzekucyjnemu, obejmującemu roszczenia, które należałyby do właściwości sądów gospodarczych, jak również o pozbawienie wykonalności tytułu wykonawczego opartego na ww. dokumentach,
  • w przedmiocie uznania rozstrzygnięć organów zagranicznych w sprawach gospodarczych,
  • inne przekazane przez odrębne przepisy.

Dodano sprawy:

  • z umów o roboty budowlane oraz ze związanych z procesem budowlanym umów służących wykonaniu robót budowlanych,
  • z umów leasingu,
  • przeciwko osobom odpowiadającym za dług przedsiębiorcy, także posiłkowo lub solidarnie, z mocy prawa lub czynności prawnej.

Wykreślono sprawy:

  • o nadanie klauzuli wykonalności innemu niż orzeczenie sądu gospodarczego lub ugoda tytułowi egzekucyjnemu, obejmującemu roszczenia, które należałyby do właściwości sądów gospodarczych, jak również o pozbawienie wykonalności tytułu wykonawczego opartego na takim dokumencie,
  • w przedmiocie uznania rozstrzygnięć organów zagranicznych w sprawach gospodarczych.

Sprawami gospodarczymi nie będą sprawy:

  • o podział majątku wspólnego wspólników spółki cywilnej po jej ustaniu,
  • o wierzytelność nabytą od osoby niebędącej przedsiębiorcą, chyba że wierzytelność ta powstała ze stosunku prawnego w zakresie działalności gospodarczej prowadzonej przez wszystkie jego strony.

 

2. Prekluzja dowodowa, czyli żwawsze tempo postępowania

Aby sprostać potrzebom obrotu gospodarczego w nowym postępowaniu gospodarczym postawiono na szybkość. Z tego względu, bardzo ograniczono możliwość powoływania twierdzeń i dowodów. Koniecznym będzie powoływanie ich już w pierwszym piśmie w sprawie – w pozwie lub w odpowiedzi na pozew. W czasie procesu pełnomocnik będzie mógł przytaczać nowe twierdzenia i dowody tylko wówczas, gdy uprawdopodobni, że ich wcześniejsze przedstawienie nie było możliwe lub potrzeba ich przytoczenia wynikła później. Będzie miał na to jednak nie więcej niż dwa tygodnie od spełnienia się jednej z powyższych przesłanek.

3. Zeznania świadków: Zło konieczne i ostateczność?

Kolejnym wyrazem szybkości jest całkowita marginalizacja dowodu z przesłuchania świadków jako dowodu pochłaniającego najwięcej czasu. Regułą będzie dowodzenie czynności strony, w szczególności oświadczeń woli lub wiedzy, z którymi prawo łączy nabycie, utratę lub zmianę uprawnienia w zakresie danego stosunku prawnego, za pomocą dokumentu rozumianego szeroko, zgodnie z art. 773 Kodeksu cywilnego. Dowód z dokumentu będzie można zatem przeprowadzić nie tylko poprzez okazanie formy papierowej, ale i elektronicznej – nawet w postaci nagrania dźwiękowego, wizualnego lub audiowizualnego. Można odstąpić od przedstawienia dokumentu na potwierdzenie czynności strony jedynie wtedy, kiedy strona wykaże, że nie jest w stanie go okazać z przyczyn od niej niezależnych. Dowodem ultima ratio będą zeznania świadków – sąd sięgnie po nie dopiero wtedy, kiedy nie będzie możliwości potwierdzenia faktów powoływanych przez strony w żaden inny sposób.

4. Nieprawomocny wyrok jako tytuł zabezpieczenia

Następna, duża zmiana dotyczy wyroku I instancji zasądzającego świadczenie w pieniądzu lub rzeczach zamiennych. Od chwili wejścia w życia nowych przepisów będzie on stanowić wykonalny tytuł zabezpieczenia już od chwili jego wydania. Nie będzie zatem zachodzić konieczność wnioskowania o nadanie klauzuli wykonalności.

Odesłanie w tym zakresie do przepisów dotyczących nieprawomocnego nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym oznacza także, że powód może zaproponować wybrany przez niego sposób zabezpieczenia. Sąd nie będzie jednak związany wnioskiem powoda, a nawet może ograniczyć zabezpieczenie na wniosek pozwanego. Wystarczające będzie zabezpieczenie w postaci uiszczenia na rachunek depozytowy Ministra Finansów odpowiedniej sumy pieniężnej.

Nowe zasady wejdą w życie 7 listopada 2019 r., mimo to sprawy wszczęte i niezakończone przed tą datą będą rozpoznawane z pominięciem przepisów o postępowaniu w sprawach gospodarczych.

Autorzy:

Anna Duplicka
Łukasz Żabczyński

Kontakt

KKLW

ul. Twarda 2

00-105 Warszawa

+48 22 250 25 55
+48 22 250 25 45 (fax)
kklw@kklw.pl